صندوقهای سرمایه گذاری قابل معامله در بورس (ETF)
صندوقهای سرمایه گذاری قابل معامله در بورس (ETF) یک نوع صندوق سرمایه گذاری هستند که واحدهای آنها در طول روز همانند سهام شرکت‌های بورسی معامله می شوند. و ساختاری شبیه صندوقهای سرمایه گذاری مشترک دارند.
[مطالعه بیشتر: تفاوت سبدگردان با صندوق سرمایه‌گذاری مشترک چیست؟ ]اما برخلاف صندوقهای سرمایه گذاری مشترک که فقط در پایان روز و پس از محاسبه NAV می‌توان آنها را خرید و فروش نمود، سرمایه گذاران می توانند واحدهای ETF را همانند سهام در طول روز معامله کنند. به نوعی صندوقهای قابل معامله، صندوق همیشه باز هستند.
چگونه صندوقهای قابل معامله را خرید و فروش کنیم؟
خرید و فروش صندوقهای قابل معامله همانند سهام است. برای معامله این صندوق‌ها باید کد بورسی و کد معاملاتی آنلاین (+شروع سرمایه‌گذاری در بورس) داشته باشید و به صورت آنلاین سفارش خرید و فروش ثبت می‌شود.
انواع صندوقهای سرمایه‌گذاری قابل معامله:
- صندوق سهامی قابل معامله : صندوق قابل معامله که بخش اصلی سبد آنها را سهام شرکت بورسی تشکیل می‌دهد.
- صندوق درآمد ثابت قابل معامله: صندوق قابل معامله که بخش اصلی سبد آن را اوراق درآمد ثابت تشکیل می‌دهد.
مزایای صندوقهای قابل معامله:
تنوع‌بخشی
از آنجا که صندوق‌ها در سبد متنوعی از دارایی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. شما با خرید واحد آن به طور غیر مستقیم در سبد صندوق سرمایه‌گذاری می‌کنید و در واقع به نوعی با خرید یک سهم، در سبد سهام سرمایه‌گذاری می‌کنید و در نتیجه ریسک سرمایه‌گذاری را به دلیل تنوع سبد سهام و هم به دلیل مدیریت حرفه‌ای سبد، کاهش می‌دهید.
قابلیت نقدشوندگی بالا و دسترسی ساده‌تر
برخلاف صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک که برای صدور و ابطال واحد آنها باید حضوری به شعبه صندوق مراجعه کنید، صندوقهای قابل معامله را هر لحظه در طول بازار همانند سهم یا اوراق می‌توانید به صورت آنلاین خرید و فروش کنید و حتی در یک ساعت چندبار صندوقهای مختلف را خرید و فروش کنید.. بنابراین به دلیل معامله پیوسته این صندوق‌ها از نقدشوندگی بالاتری برخوردار هستند.
هزینه کمتر و معافیت مالیاتی
صندوقهای قابل معامله معمولا هزینه صدور و ابطال کمتری نسبت به صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک دارند. ( به دلیل معافیت از مالیات و کمتر بودن سایر هزینه‌ها)
سرمایه‌گذاری در صندوقهای قابل معامله برای چه کسانی مناسب است؟
به طور کلی داشتن واحدهای صندوقهای سرمایه‌گذاری قابل معامله در سبد دارایی، تنوع‌بخشی بالایی در سبد ایجاد می‌کند و به همه توصیه می‌شود. و به دلیل همین تنوع‌بخشی بالا بسیار مناسب کسانی است که نمی‌خواهند ریسک سهام منفرد تحمل کنند و یا زمان مدیریت سبد دارایی خود را ندارند.
از دیدگاهی دیگر نیز می‌توان گفت این صندوق‌ها از آنجایی که خاصیت صندوقهای سرمایه‌گذاری را داشته، اما به صورت سهام معامله می‌شوند، مناسب برای افرادی هستند که روند معامله سهام را ترجیح داده و نمی‌خواهند در ازای به دست‌آوردن تنوع‌بخشی خود را وارد سازوکار صندوقهای سرمایه‌گذاری کنند. بنابراین این صندوق‌ها می‌توانند برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند سرمایه‌گذاری میان‌مدت یا بلندمدت هستند و در حقیقت قصد نگه‌داری سرمایه‌گذاری خود را دارند مناسب باشند.
مزایای صندوقهای ETF نسبت به صندوقهای مشترک:
صندوقهای ETF مزایایی دارند که سرمایه‌گذاری در آنها را نسبت به صندوقهای مشترک، جذاب‌تر می‌کند. در ادامه دلایل را توضیح می‌دهیم.
صندوقهای ETF ساختار مشابه با صندوقهای مشترک دارند. اما بر خلاف صندوقهای مشترک که در پایان روز و مشخص شدن NAV می‌توان واحد آنها را خرید و فروش کرد.، واحد صندوقهای قابل معامله در ساعات کاری بازار بورس ( از ساعت 9 تا 12 و نیم ظهر) و به قیمت نزدیک خالص ارزش واحد صندوق معامله می‌شود.
❶ نقدشوندگی بالا
در صندوقهای ETF، نقش ضامن نقدشوندگی را بازارگردان ایفا می‌کند و رکن ضامن نقدشوندگی از این صندوق‌ها حذف شده است. بنابراین در طول ساعات کاری بورس بازارگردان هر صندوق متعهد است که جریان عرضه و تقاضا را حفظ کند. تا سرمایه‌گذاران به سهولت خرید و فروش انجام دهند و نگران نقدبودن سرمایه خود نباشند.
❷ معافیت مالیاتی سرمایه‌گذاری
برخی از صندوقهای مشترک، هزینه صدور یا ابطال از سرمایه‌گذاران دریافت می‌کنند. این صندوق‌ها در صورتی که سرمایه‌گذار زودتر از یک زمان مشخص ( معمولا زیر یک تا سه ماه برای صندوقهای مختلف) مجبور به خروج سرمایه خود شود، جریمه دریافت می‌کنند.
در حالی که صندوقهای ETF هیچ یک از این هزینه‌ها را بر سرمایه‌گذار تحمیل نمی‌کنند و معاملات آن ، معاف از مالیات می‌باشند. هزینه خرید و فروش هر واحد صندوق ETF در بورس 0.0015 هست. ینی به ازای یک میلیون تومان خرید و فروش صندوق قابل معامله 1500 تومان هزینه پرداخت خواهید کرد (هزینه مدیریت صندوق برای صندوق مشترک و ETF یکسان هست).
❸ کم بودن زمان صدور و زمان تسویه
ثبت درخواست صدور در صندوقهای مشترک معمولا دو روز کاری زمان می‌برد.( یعنی بعد از دو روز واحد های سرمایه‌گذار صادر می‌شود) در حالی که برای سرمایه‌گذاران صندوقهای ETF، به محض ثبت سفارش ، واحد صندوق صادر می‌شود.
زمان تسویه برای صندوقهای ETF (یعنی زمانی که طول می‌کشد تا پس از ابطال واحد صندوق قابل معامله پول به حساب واریز شود) دو روز کاری بورس می‌باشد. یعنی اگر شما شنبه واحد صندوق ETF خود را بفروشید، مبلغ ابطال دو روز دیگر به حساب بانکی شما واریز خواهد شد.
در حالی که برای صندوقهای مشترک که اخیرا بسیاری رکن ضامن نقدشوندگی را از ارکان خود حذف کرده‌اند، زمان تسویه می‌تواند تا یک هفته طول بکشد.
❹ آنلاین و غیرحضوری بودن سرمایه‌گذاری در صندوقهای ETF
واحد صندوقهای قابل معامله را در طول ساعات کاری بورس می‌توانید بارها خرید و فروش کنید و حتی در یک روز پول خود را بین چند صندوق جابه‌جا کنید! در حالی که فرآیند خرید و فروش برای بسیاری از صندوق های مشترک حضوری و زمانبر هست (البته صندوقهای مشترک نیز به تدریج آنلاین می‌شوند).