بهترین زمان سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری

چه موقع بهترین زمان ورود یا خروج از یک صندوق سرمایه‌گذاری هست؟

در نوشته قبلی در مورد نحوه انتخاب بهترین صندوق سرمایه‌گذاری مفصل صحبت کردیم.

در این نوشته در مورد زمان مناسب ورود و خروج به یک صندوق صحبت می‌کنیم.

البته صندوق‌ها عموما ابزارهای سرمایه‌گذاری با دید بلندمدت و یا میان مدت هستند. نگاه کردن به صندوق‌ها به عنوان ابزار نوسان‌گیری مثل دلار و سهام که در چند روز بتوان با چند درصد سود خارج شد، اشتباه هست . اگر قصد شکار لحظه ورود و خروج سریع با هدف نوسان دارید ، صندوق‌ها ابزار این کار نیستند.

بهترین زمان ورود به صندوق سرمایه‌گذاری

قطعا اگر تا این جا نوشته‌های ما را دنبال کرده باشید می‌دانید که باور ما این هست که در مورد سرمایه‌گذاری نمی‌توان با قطعیت نظر داد چون ماهیت سرمایه‌گذاری ریسک هست و ریسک خیلی ساده از غیرقابل پیش‌بینی بودن آینده ریشه می‌گیرد. اگر آینده قابل پیش‌بینی بود که ریسکی وجود نداشت!

فرض می‌کنیم که شما بعد از مطالعه نوشته نحوه انتخاب بهترین صندوق، صندوق‌هایی که می‌خواهید در آن سرمایه‌گذاری کنید را انتخاب می‌کنید. انتخاب صندوق‌ها یک بخش ماجرا هست. تصمیم مهم دوم این هست که چه زمانی سرمایه‌گذاری کنیم؟

اگر بازه سرمایه‌گذاری شما زیر یکسال هست، زمان ورود به صندوق حساسیت بیشتری دارد . اگر قصد سرمایه‌گذاری چند ساله دارید، باز هم زمان ورود مهم هست ولی حساسیت آن کمتر هست.

چرا زمان ورود به صندوق اهمیت دارد؟

می‌دانید که همه صندوق‌ها بخشی از سبد خود را در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند. صندوق‌های درآمد ثابت معمولا بین 10 تا سقف 25 درصد سبد خود را در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند . این عدد برای صندوق‌های مختلط و سهامی طبیعتا بیشتر هست.

بنابراین سودآوری همه صندوق‌ها تحت نوسان‌های بازار بورس هست. نوسان مولفه جدایی‌ناپذیر بازار بورس هست. بازار بورس در بازه‌ای از زمان صعود می‌کند و در بازه‌هایی وارد فاز اصلاحی می‌شود. بنابراین اصلاح بازار بورس کاملا طبیعی هست . اگر در اوج شاخص وارد یک صندوق بشوید به احتمال زیاد در زمان اصلاح بازار بورس، به صورت کوتاه مدت ممکن است سود صندوق شما به شدت تحت تاثیر قرار بگیرد و یا حتی سبد شما منفی شود.

برای مثال بعد از رشد مداوم و بیش از 60 درصدی شاخص بورس در نیمه اول سال 98 ، بازار بورس در مهرماه وارد اصلاح سنگینی شد و شاخص بورس در کمترین نقطه خود تا 10 درصد کاهش پیدا کرد. (البته شاخص متوسط بازدهی همه شرکت‌های حاضر در بورس هست و به استثنای چند شرکت شاخص‌ساز، اکثر سهم‌ها تا 20 تا 40 درصد اصلاح داشتند)

مثلا هر کس در اوایل مهرماه امسال وارد یک صندوق سهامی شده بود ، احتمالا ظرف یک ماه 10 تا 20 درصد (در بعضی صندوق‌ها حتی بیشتر) ضرر کرده بود.

برعکس هر کس در واسط آبان ماه( تقریبا پایین‌ترین نقطه شاخص) وارد صندوق سهامی شد، الان در 19 آذر ماه، احتمالا تا 20 درصد سود کسب کرده است. یعنی بالاتر از 200 درصد سالانه!

صندوق‌های درآمد ثابت نیز همین رفتار را داشتند. البته با نوسان کمتری نسبت به صندوق‌های سهامی.

برای مثال صندوق درآمد ثابت صبای هدف، صدرنشین چندماه متوالی و نور چشم سرمایه‌گذاران در نیمه اول سال بود. همه منتظر بودند که این صندوق افزایش سقف بدهد که سرمایه خود را به او بسپارند.

همین صندوق در مهرماه و آبان ماه به 5 صندوق قعر جدول سقوط کرد و موجب تلخکامی افرادی شد که در مهرماه وارد این صندوق شده بودند.

البته دلیل عمده نوسان سود صندوق‌ها بازار سهام هست. ولی فراموش نکنید که بخشی از سبد صندوق‌ها در اوراق درآمد ثابت و سپرده بانکی سرمایه‌گذاری می‌شود. بنابراین تغییر در نرخ سود بانکی هم می‌تواند تغییر قابل توجهی در سود دوره بعد صندوق‌ها داشته باشد.

برای مثال اگر امسال بانک مرکزی نرخ سپرده بلندمدت را از 20 به 15 کاهش بدهد، اوراق بدهی یکباره رشد قیمتی خواهند داشت که روی سودآوری صندوق‌ها به ویژه صندوق‌های درامد ثابت تاثیر زیادی می‌تواند داشته باشد. جدا از اینکه کاهش نرخ سود بانکی به نوبه خود موجب رونق بازار سهام می‌شود.

پس اتفاق‌های کلان اقتصادی مثل برداشته شدن تحریم‌ها یا کاهش یا افزایش نرخ بهره، می‌تواند به شدت بر روی سودآوری صندوق‌ها تاثیر بگذارد.

در نتیجه زمان ورود به صندوق مهم هست. مخصوصا مخصوصا اگر بازه سرمایه‌گذاری شما زیر یکسال هست.

چگونه و با چه معیاری زمان مناسب ورود به صندوق را تشخیص بدهیم؟

خوب الان که می‌دانیم زمان ورود به صندوق مهم هست. چگونه و با چه معیاری زمان مناسب ورود به صندوق را تشخیص بدهیم؟

اگر بازه سرمایه‌گذاری شما بسیار کوتاه مدت مثلا یک ماهه یا دو ماهه هست ( عملا پول نقد) در صندوق‌های درآمد ثابت با نوسان کم مثل اعتماد آفرین پارسیان(ETF ) یا امین آشنا یا اکسیر دوم فارابی سرمایه‌گذاری کنید. البته ما پیشنهاد صندوق نمی‌دهیم و از بین ده‌ها صندوق گزینه مناسب دیگر هم می‌توانید پیدا کنید.

اگر بازه سرمایه‌گذاری شما میان مدت و بلندمدت هست، باید روند تغییرات شاخص بورس را طی ماه‌های گذشته و یکسال گذشته بررسی کنید و نگاهی به تحلیل آینده روند شاخص بورس داشته باشید.

از این لینک می‌توانید نمودار روند تغییرات شاخص کل را در زمان‌های مختلف بررسی کنید.

با بررسی این نمودار می‌بینید که شاخص بورس از اوایل سال 98 بدون اصلاح قابل توجهی در روند صعودی قرار داشته است. تا مهرماه که یک روند اصلاحی 40 روزه شروع می‌کند و اکنون دوباره وارد فاز صعودی شده است.

هرچقدر بازه صعود بورس طولانی شود، احتمال تغییر فاز بورس به اصلاح بیشتر می‌شود. یعنی شاخصی که 6 ماه هست صعود می‌کند احتمال بیشتری نسبت به صعود 1 ماهه دارد که وارد فاز اصلاح شود.

پس می‌توان گفت که تصمیم ورود به صندوق‌های سهامی و درآمد ثابت پرریسک مثل صبای هدف در مهرماه، یک تصمیم پرریسک بوده است.

ولی کسی که درآبان ماه نمودار شاخص را بررسی می‌کرد متوجه این نکته شده بود که قیمت شرکت‌ها یک اصلاح خوب داشته‌اند . اتفاق کلان بزرگ دیگر هم در کشور نیفتاده است که به قولی بورس بترکد! پس ریسک ورود به صندوق کمتر هست و احتمال صعود بیشتر .

دقت کنید که از کلمات احتمال و ریسک زیاد استفاده می‌کنیم چون این کلمات باید طرز تفکر غالب یک سرمایه‌گذار باشد.

علاوه بر بررسی روند گذشته شاخص بورس و شاخص صنایع مختلف، بایستی تحلیل‌های بنیادی آینده بازار بورس و اقتصاد را نیز دنبال کنید. هر روند نزولی بازار به معنای اصلاح بازار و صعود در گام بعدی نیست.صعود دوساله بورس به دلیل جهش ارزی و تورم بود. چشم‌انداز آینده اقتصاد ایران و شرکت‌های بورسی چگونه است؟

برای این کار نیاز دارید که تحلیل‌های چشم‌انداز یکساله و شش ماهه بورس و اقتصاد را از رسانه‌های معتبر مثل دنیای اقتصاد و تحلیلگرهای باتجربه و باسواد دنبال کنید.

زمان مناسب خروج از صندوق

فرض کنیم که شما مدت‌هاست در یک صندوق سرمایه داشتید و نیاز دارید که سرمایه خود را خارج کنید. در این حالت مهم هست که در مورد زمان مناسب خروج فکر کنید.

منطق خروج هم دقیقا برعکس منطق ورود به صندوق هست. فرض کنیم شما تا دو سه ماه دیگر به پول خود نیاز دارید. از الان باید روند تغییرات شاخص را دنبال کنید. قطعا هیچ کس نمی‌داند که اوج شاخص، یعنی دقیقا نقطه‌ای که از آن جا به بعد شاخص شروع به اصلاح می‌کند کجاست. ولی منطقی هست که در زمان صعودی بودن روند شاخص از صندوق خارج شوید نه در زمان اصلاح که کار از کار گذشته است.

امیدواریم که بعد از مطالعه این نوشته تا حد خوبی تصمیم‌گیری زمان ورود به صندوق را آموخته باشید. اگر جایی مبهم بود لطفا بپرسید.