آربیتراژ به معنی سود بدون ریسک است. فرض کنیم شغل شما پیاز‌فروشی است. اگر قیمت پیاز در محله‌ی شما 2 هزار تومان باشد و شما بفهمید که در محله‌ی دیگری پیاز به قیمت 4 هزار تومان به فروش می‌رسد چه عکس‌العملی نشان می‌دهید؟ منطقا اگر هزنیه‌ی حمل پیاز تا آن محله کم باشد، شما سریع به آن منطقه می‌روید و پیاز را به قیمت 4 هزار تومان می‌فروشید. ولی این تنها شما نیستید که از افزایش قیمت پیاز در آن محله باخبر شده‌اید. همه‌ی کسانی که مثل شما در کار فروش پیاز هستند از این افزایش قیمت به زودی با خبر می‌شوند و سریع خود را به ان محل می‌رسانند. در نتیجه در ظرف مدت کوتاهی عرضه‌ی پیاز در آن منطقه زیاد می‌شود و دوباره قیمت پیاز در آن منطقه به قیمت در سایر مناطق نزدیک می‌شود. با این مثال متوجه شدید که آربیتراژ فرصت کوتاه در بازار برای کسب سود بدون ریسک است.

چند نوع آربیتراژ وجود دارد؟

آربیتراژ معمولا به دو صورت بین بازاری و زمانی وجود دارد. آربیتراژ بین بازاری همین مثال پیاز بود که توضیح دادیم. آربیتراژ بین بازاری در بازارهای مالی نیز ممکن است رخ بدهد. مثلا برای شرکت تویوتا که هم در بورس کشور ژاپن و هم در بورس آمریکا عرضه شده است، ممکن است برای مدت کوتاهی قیمت سهم برای مثال در بورس ژاپن ارزان شود و یا قیمت ین نسبت به دلار کاهش پیدا کند.در این صورت سرمایه‌گذار می‌تواند سهم تویوتا در بورس آمریکا را بفروشد و سهم تویوتا در بورس ژاپن را بخرد و بدون ریسک کردن سود کند، چون سایر سرمایه‌گذاران نیز همین کار را انجام می‌دهند، سریع این فرصت آربیتراژ از بین برود. آربیتراژ زمانی زمانی رخ می‌دهد که تفاوت قیمت اوراق در فاصله‌های زمانی متفاوت، بازده کمتر و یا بیشتر از نرخ بهره بدهد.

چرا آشنایی با مفهوم آربیتراژ برای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار لازم است؟

برای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی، مفهوم آربیتراژ به ویژه آربیتراژ زمانی اهمیت زیادی دارد. زیرا بخش مهمی از اصول قیمت‌گذاری اوراق در بازارهای مالی بر مبنای اصل وجود نداشتن آربیتراژ صورت می‌گیرد و قیمت تعادلی برای اوراق با فرض این که آربیتراژ وجود ندارد، محاسبه می‌شود. .

در بخش قیمت‌گذاری اوراق بدهی و سایر اوراق بهادار به وفور از این اصل استفاده خواهیم کرد.